خبرگزاری مهر؛ مجله مهر _ مرضیه کیان: در روزهایی که موج اول و دوم و سوم کرونا آمده و معلوم هم نیست تا موج چندم پیش می‌رود، عجالتاً باید همه جوره چم و خم زندگی در شرایط کرونایی را بلد بود.
بچه هیئتی‌ها و امام حسینی‌ها هم سبک مخصوص این دوران را در پیش گرفتند. امسال محرم زیبایی‌ها و شگفتی‌هایی را به وجود آورد که شاید دیگر تکرار شدنی نباشد. ویژگی‌های خاص محرم امسال در یک برگ و دو برگ و در یک گزارش و دو گزارش خلاصه نمی‌شود.
شنیده بودیم "عدو شود سبب خیر اگر خدا خواهد…" این بار ویروس منحوس کرونا، آن دشمنی بود که سبب خیر شد تا مراسم‌های عزاداری و هیئت‌ها از لاک خلوت خود بیرون بیایند و با حضور در فضای باز با رعایت فاصله گذاری‌های اجتماعی، عظمت خود را با شکوه‌تر به رخ بکشند.
شاید این گونه عزاداری، برای سال‌های آینده سرمشق شود و هیئت‌ها دیگر طبق سنت‌های مرسوم به محیط‌های بسته خود برنگردند و این سبک از عزاداری‌ها پابرجا بماند؛ عزاداریهایی که هر کدام در دل خود روضه‌ای عظیم دارند و یاد واقعه عاشورا را ملموس‌تر کرده‌اند.
امسال برخلاف نگرانی‌هایی که قبل از محرم وجود داشت، با وجود کرونا صحنه‌هایی در عزاداری سرور شهیدان دیده شد که در طول سال‌های به سوگ نشستن امام حسین علیه‌السلام از سال ۶۱ هجری تا کنون دیده نشده بود...
عزاداری در دلِ بیابان
راه رفتن زیر آفتاب سوزان بیابان در روزهای گرم تابستان و دیدن خار مغیلان در دل صحرا، شاید کمترین درد مشترک میان اسرای کربلا و دل‌سوختگان اباعبدالله باشد. اشک ریختن و آه کشیدن بر مصیبت اسرایی که بعد از جریان واقعه عاشورای سال ۶۱ هجری، در صحرای نینوا بی‌پناه شده بودند، غمی است که بر هیچکس پوشیده نیست.
بر اساس روایتی از امام باقر (ع) که می‌فرمایند: «اگر نمی‌توانید عاشورا به کربلا بروید، به صحرا بروید.» عزاداری حسینی در کویر منطقه خوریان سمنان با عنوان "سوگواری در صحرا"، با هدف احیا سنت عزاداری و سوگواری، با حضور در دل بیابان انجام شد. رعایت فاصله‌گذاری‌ها عزاداران در صحرا، نمادی از پراکندگی اسرای کربلا را به نمایش کشید.
روضه خوانی برای کارتن خواب‌ها
شاید در محل گذر از خانه تا محل کار، خانه تا مدرسه یا آخر شب‌ها سرکوچه، افرادی را با لباس‌های کهنه و ژولیده، در حالی که چند کیسه پلاستیکی پر از مواد بازیافتی به همراه دارند ببینیم که بیشتر اوقات تا کمر در سطل زباله خم شده‌اند تا چیزی برای خوردن و فروختن پیدا کنند. افرادی که شاید به ظاهر هیچ اتفاقی در اطرافشان برایشان اهمیتی ندارد؛ افرادی که "کارتن خواب" نام گرفته‌اند و در زندگی اجتماعی امروز، به فراموشی سپرده شده‌اند. شاید خیلی‌ها مخصوصاً در این روزهای کرونایی، با دیدنشان فاصله خود را با آن‌ها بیشتر کنند.
با توصیف چنین افرادی، روضه‌خوانی و توزیع غذای امیر کرمانشاهی مداح مشهدی میان کارتن‌خواب‌های منطقه اسماعیل آباد مشهد و دیدن اشک و دگرگون شدن احوال کارتن‌خواب‌ها، عجیب حال خوب‌کُن است.
احیای سنت‌هایی که گرد فراموشی بر پیشانی‌شان نشسته بود
در گذر از خیابان‌های تهران، صدای رسا و آهنگین پرده خوان‌ها گوش عابرین را نوازش می‌دهد، هنری که شاید گذر زمان، آن را نیز به دست فراموشی سپرده بود، ولی کرونا سبب شد که این هنر با قدمتی هزار ساله که بیشتر جنبه مذهبی دارد و جریان وقایع کربلا در آن ملموس است، دوباره زنده شود.
پرده‌هایی که نمای خیابان‌های شهر را با تصاویری نمادین از تمثال امام حسین (ع)، حضرت ابوالفضل (ع) و حضرت علی اکبر، عاشورایی کرده است.
صدای پرده خوانی‌ها از دهم تا سی و یکم شهریور ماه توسط پرده‌خوانان، چهارراه ولیعصر و ۲۲ منطقه دیگر تهران را پرُ می‌کند.
آوازه‌ی حب حسین در دل کوه‌های مازندران
ذکر حسین (ع) در هر جایی که به گوش برسد، بند دل دلداده و سینه چاکش را پاره‌پاره می‌کند. حال می‌خواهد این نوا و ذکر مصیبت در هیئت‌های معروف تهران و قم و اصفهان باشد، تا صدای در هم آمیخته اشک و ناله‌ها از پشت ماسک‌ها دل افلاکیان را بلزراند، یا به سر و سینه زدن پیرزنی مازندرانی از صدای مداحی خیابانی باشد، که حالش خریدنی است.
شاید این پیرزن دلداه خاندان آل الله، درخواستش از خدایش این بود که در این روزهای کرونایی، سببی شود که بتواند با صدای روضه، اشکی در این روزهای ماتم بریزد که وانت مزین به بیرق عزای حسین وارد روستا شد و دلش را عاشورایی کرد.
تمثالی از زنان عاشورایی در بوستان‌ها
اگر زنان در واقعه کربلا نبودند، جریان واقعه عاشورا در همان روز و در همان سرزمین باقی می‌ماند و هیچ‌وقت برای کسی بازگو نمی‌شد. زنان واقعه عاشورا پیام امام حسین علیه السلام را به همگان رساندند و تلاش کردند که حادثه کربلا، برای همیشه زنده بماند؛ زنانی که حامی همسران خود شدند تا در رکاب امام حسین علیه السلام شمشیر بزنند و جان خود را فدای اسلام کنند.
دیدن حضور ۵۴ هزار نفریِ بانوان تهرانی و ۱۵ هیأت زنان در طرح "زیر آسمان روضه" که طی دهه اول ماه محرم در بوستان‌های بانوان مناطق ۴، ۱۵، ۱۶، ۱۸ و ۱۹، ۲۰ و ۲۲ و در میدان امام حسین علیه السلام برگزار شد، نمادی از زنان عاشورایی را به رخ کشید.
کاروان نذورات حسینی شهر به شهر
نذر امام حسین علیه السلام به قیمه نذری معروف آن در روز عاشورا شهره است، قیمه‌ای که حتی خوردن یک قاشق از آن هم برای خیلی‌ها تبرک است. امسال در طرح احسان الحسین، کاروان عزاداری احسان الحسین از مناطقی در تهران، از کوره‌های آجرپزی اطراف تهران به قصد توقف در استان‌های مختلف کشور مثل کرمانشاه به راه افتاد. کاروان احسان الحسین در مسیر خود مداحان بسیاری نظیر حاج آقا سازگار، محمدحسین پویانفر، عبدالرضا هلالی، مهدی رسولی، سید مجید بنی فاطمه، حمید علیمی و بسیاری از ذاکرین دیگر را با خود همراه کرد تا در کنار عزاداری برای ثارالله، به منظور حفظ سلامت عزاداران اباعبدالله الحسین (ع)، ۳ میلیون ماسک، ۱۵۰ هزار آب معدنی و ۱۰۰ دستگاه ضدعفونی کننده پدالی و کولی را بین هیأت‌ها توزیع کنند.
نوستالژی رادیو با محوریت " محرم"
هنوز هم چرخاندن پیچ رادیو برای روشن شدن و تنظیم موج آن، نوستالژی خیلی‌هاست. تحمل کردن صدای خِرخِر رادیو تا رسیدن به یک نقطه آباد هم حس و حال عجیب خودش را داشت؛ انگار قله را فتح می‌کردی!
اما رادیوهای دیجیتال امروزی مزیتش به آنالوگ‌های قدیمی در این است که می‌تواند طول موج‌های مختلف را در خودش ذخیره کند، الان هم که با داشتن هر گوشی با سیم هندزفری آنتن رادیو برقرار می‌شود و هر موجی را می‌توان گرفت.
با ثبت معنوی برنامه «حسینیه تهران» چهارشنبه ۱۲ شهریور با حضور تعدادی از مسئولان در سازمان تبلیغات اسلامی، فرصت استفاده از عزاداری‌ها و سخنرانی‌ها برای عزادارانی که برنامه‌های رادیویی را می‌پسندند فراهم شد تا بتوانند ویژه برنامه «حسینیه رادیو تهران» را هر روز از ساعت ۱۶ روی موج اف. ام ردیف ۹۴ مگاهرتز دنبال کنند.
هیئتی برای مدافعان سلامت زیر سقف آسمان
کادر درمان از اسفندماه، سخت‌تر و بیشتر از همه، روزها و شب‌هایشان را در بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها سر کردند و در خیلی از مناسبت‌ها مثل عید و شب‌های احیا که بسیاری از ما، با خیال راحت در کنار خانواده بودیم، آن‌ها در موجی از بوی الکل ۷۰ درصد در گان‌های عذاب‌آور شب و روز گذراندند. خیلی هاشان در ایام محرم دلشان بی‌قرار شنیدن یک خط روضه و اشک ریختن زیر سقف آسمان بود.
معاونت امور جوانان اداره کل ورزش و جوانان استان کرمانشاه با فراهم کردن شرایطی در زمین چمن شماره ۲ ورزشگاه آزادی در کرمانشاه همراه با قرائت زیارت عاشورا، آئین سنج و دمام‌زنی و مرثیه‌خوانی، برنامه‌ای تدارک دید تا مدافعان سلامت هم از حضور در مراسم‌های عزاداری بی بهره نمانند.
احیای سوز نوحه‌های محلی در سایه کرونا
شنیدن نوحه‌های محلی با آن سوز و نوای خاصی که دارند، حتی برای کسانی که آن لهجه و گویش خاص را بلد نباشند هم تأثیر گذار است.
شاید در دنیایی که همه چیز مدرن شده و خیلی‌ها از اصل و ریشه خود فاصله می‌گیرند و سعی می‌کنند لهجه شیرین خود را پشت الفاظ شسته و رفته فارسی پنهان کنند، برگزاری مسابقه مجازی نوحه لری در کهگیلویه و بویراحمد که توسط حوزه هنری مطرح شد، فرصت بسیار خوبی باشد تا در روزهای کرونایی و ایام محرم هم نوحه‌های جانسوز لری حفظ شود و نسل جدید نوحه‌خوان شناسایی شود و هم از طریق فضای مجازی و بدون حضور فیزیکی کلیپ‌های کوتاه چند دقیقه‌ای برای حضور در مسابقه ارسال شود.
محرم امسال به واسطه تمام شیطنت‌ها و بی‌معرفتی‌های کرونا، تصاویر و فرهنگ‌هایی را ثبت کرد که شاید اجرا شدن و دیده شدن آن‌ها در دنیای جدید توفیق اجباری بود که اگر کرونا این فرصت را فراهم نمی‌کرد، هیچ وقت دیده نمی‌شد.
۰۹:۵۰ - ۱۳۹۹/۰۶/۲۲
نظر شما